یادداشت ؛ رضا علیزاده

با نزدیک شدن به مهرماه، شهر لاهیجان بار دیگر خود را برای رویارویی با چالشی تکراری آماده می‌کند: ترافیک سنگین و نابسامانی در تردد شهری!
یکی از موضوعاتی که لاهیج وندان را در زمان استقرار تیم مدیریت شهری فعلی، به بهبود زندگی و خدمات شهری امیدوار نمود، اصلاح هندسه ی ترافیکی در چند نقطه شهر لاهیجان همچون میدان سپاه ، خیابان قیام که به دلایلی برخی مجددا بازنگری شد و برخی دیگر نیز همچون معابر و کوچه های خیابان ۲۲ آبان همچنان در مرحله آزمون و خطا قرار دارد.
این معضل که در سال‌های اخیر به دلیل ساخت و سازهای متعدد حوزه شهری اعم از تجاری، اداری و مسکونی و عدم توسعۀ متناسب زیرساخت‌ها و نیز در کنار آن رشد جمعیت، مهاجرت از شهرهای بزرگ به دلیل مشکلات تغییر اقلیم و کمبود آب در مناطق مرکزی ایران و تهران ، روز به روز تشدید شده است، نه تنها می تواند بر کیفیت زندگی شهروندان تأثیر بگذارد، بلکه بر محیط زیست، اقتصاد محلی و سلامت روانی جامعه نیز سایه می‌افکند.
باید اذعان داشت، شهری با محله ها و بافت تاریخی ارزشمند که روزگاری نمادی از هماهنگی و آرامش بود، نه تنها با ترافیک دست به گریبان نبود، بلکه به دلیل نظم و انضباط و فرهنگ شهروندان، نیازی به نصب چراغ قرمز احساس نمی‌شد، این روزها دست به گریبان شرایطی قرار گرفته است که تلخی مصائب و معضلات آن، خاطرات گذشته و زیبای خود را امری دست نیافتنی و دور از ذهن می داند.

لاهیجان در گذشته: شهری بدون ترافیک و چراغ قرمز
لاهیجان در دهه‌های گذشته، نمادی از نظم و انضباط شهری بود. فرهنگ شهروندان به گونه‌ای بود که نیازی به نصب چراغ قرمز احساس نمی‌شد. عبور و مرور در خیابان‌ها با احترام متقابل و رعایت اولویت‌ها انجام می‌گرفت و این شهر به عنوان الگوی یک جامعه‌ی منظم و آرام شناخته می‌شد. بی شک این میراث ارزشمند، نشان‌دهنده‌ی ظرفیت بالای شهروندان لاهیجان در حفظ نظم و انضباط است، ظرفیتی که امروز می‌تواند در حل چالش‌های ترافیکی نقش مهمی ایفا کند.

تلاش‌های شهرداران گذشته در اصلاح هندسه‌ی ترافیکی
شهرداران لاهیجان در ادوار مختلف، تلاش‌های قابل توجهی برای بهبود زیرساخت‌های ترافیکی انجام داده‌اند. یکی از اقدامات مثال‌زدنی، تعریض خیابان امام خمینی شرقی(حدفاصل میدان سپاه تا میدان شهدا) توسط مرحوم کحالی، شهردار سابق لاهیجان است. این پروژه نه تنها مدیریت ترافیکی این محور را افزایش داد، بلکه به عنوان الگوی موفقی در اصلاح هندسه‌ی معابر شهری ثبت شد. این الگوی موفق با ایجاد معابر جایگزین و بهبود دسترسی‌ها در نقاط مختلف شهر، نشان‌دهنده‌ی تعهد مدیران شهری به ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان بوده است.

ابعاد فنی ترافیک در لاهیجان
۱. بعد زیرساختی: خیابان‌های باریک و عدم معابر جایگزین
با وجود تلاش‌های گذشته، لاهیجان همچنان با خیابان‌های باریک و ظرفیت محدود دست و پنجه نرم می‌کند. به عنوان مثال، محور میدان چای تا میدان دانشگاه آزاد، که می‌توانست با بازگشایی و تعریض، بار ترافیکی مرکز شهر به ویژه خیابان دکتر حکیم زاده، سردار جنگل و شهرک سلمان را کاهش دهد، همچنان در مرحله‌ی طرح باقی مانده است. همچنین، خیابان‌های منتهی به مدارس و ادارات، مانند خیابان انقلاب ، خیابان امام ، خیابان شهدا، میدان فیض ، خیابانهای کاشف غربی و شرقی و چه بسا میدان دانشگاه آزاد اسلامی، در ساعات اوج ترافیک به دلیل عدم مدیریت توقف خودروها، با ازدحام شدیدی مواجه می‌شوند.
۲. بعد حمل و نقل عمومی: ناکارآمدی سیستم موجود
اگرچه تاکسی تلفنی و بی سیم بخشی از نیازهای خدمات حمل و نقل عمومی شهر را به عهده دارد ، اما ناوگان تاکسیرانی لاهیجان تنها گزینه ی خدمات حمل و نقل عمومی می باشد ، باید اذعان داشت با وجود تلاش‌های شهرداری، از نظر کمی و کیفی هنوز در برخی مسیرها و نقاط منطقه ای حوزه ی شهری و حومه پاسخگوی نیازهای شهروندان نیست. این در حالیست کمبود سایر ناوگانهای حمل و نقل استاندارد، عدم رعایت زمان‌بندی، و عدم پوشش کامل مناطق شهری، باعث شده بسیاری از شهروندان به خودروهای شخصی روی آورند.
۳. بعد مدیریت پارکینگ: کمبود فضای توقف و پارک دوبله
علیرغم اینکه ایجاد پارکینگ‌های عمومی در اطراف بازار ، میدان چهارپادشاهان ، خیابان شهید کریمی، خیابان کاشف غربی و شرقی ، میدان عاقلیه لاهیجان و برخی مناطق دیگر جز اقدامات مهم تلقی می شود، اما همچنان اراده ای برای هدایت خودروها از سطح خیابانها به سمت پارکینگها وجود ندارد؛ این مسئله به ویژه در مناطق مرکزی شهر، باعث پارک دوبله و ایجاد اختلال در جریان ترافیک می‌شود.

عدم استفاده از فناوری‌های هوشمند و اطلاع رسانی محیطی راهنمای پارکینگ، باعث شده رانندگان یا به سیاق گذشته در خیابانهای پارک نمایند یا اساسا اطلاعی از موقعیت پارکینگ های ایجاد شده نداشته باشند.
۴. بعد رفتاری: تغییر در فرهنگ رانندگی
با افزایش جمعیت و ورود خودروها، فرهنگ رانندگی در لاهیجان نیز تحت تأثیر قرار گرفته است. پارک دوبله، سبقت‌های غیرمجاز، و بی‌توجهی به حقوق عابران پیاده، از جمله رفتارهایی هستند که ترافیک را تشدید می‌کنند. این تغییرات، نیازمند اقدامات جدی در حوزه‌ی اصلاح ساختار هندسی ترافیکی برخی معابر شهری، فرهنگ‌سازی و آموزش است.