یادداشت ؛ سید محمد (عادل) علوی

بی‌تردید یکی از عجیب‌ترین و تلخ‌ترین بخش‌های برنامه کوتاه‌شده این هفته نود، پخش گزارشی از درگیری‌های رخ داده در حاشیه فینال جام یونس شکوری بود. این مسابقات که هر سال با حضور پیشکسوتان فوتبال ایران و در قالب تیم‌های مختلف برگزار می‌شود، این بار با قهرمانی بازنشسته‌های بالای ۵۰ سال تیم پرسپولیس به پایان رسید. نکته جالب اما مربوط به جنجال‌ها و تنش‌های شدید بازی پایانی میان سرخ‌پوشان و تیم ستاره ورزش بود؛ جایی که چهره‌های نام‌آشنای فوتبال کشورمان مانند قلیچ، سلطانی، پیوس، ضیایی و دیگران در جریان پنالتی‌ها به جان داور و یکدیگر افتادند و صحنه‌هایی برخلاف شأن پیشکسوتان رقم خورد.

این تصاویر، یادآور همان مصاحبه‌ها و انتقادهای فراوان پیشکسوتان است که در مواجهه با بحران‌های روز فوتبال، به ویژه در نقد نسل جدید بازیکنان، به اخلاق و معرفت نسل خود می‌بالند و مدعیان همیشگی اخلاق در فوتبال هستند. اما هر از گاهی که پرده کنار می‌رود، «دم خروس» آشکار می‌شود؛ همان حاشیه‌های تلخ و گزنده که در دل مسابقاتی دوستانه و نوستالژیک رخ داده و نگاه‌ها را به حیرت وامی‌دارد.

در اینکه حرمت پیشکسوتان در هر حوزه‌ای باید حفظ شود، تردیدی نیست. اما مشکل از آنجا آغاز می‌شود که برخی از قدیمی‌های فوتبال در «معصوم‌نمایی» خودشان برای سرکوفت زدن به نسل جدید زیاده‌روی می‌کنند و مرز انصاف و واقعیت را نادیده می‌گیرند. بسیاری از همان افرادی که در آغاز هفته با حاشیه‌های زشت یک دوره مسابقات رفاقتی را به آشوب کشیدند، از همان کسانی هستند که کوچک‌ترین رخداد منفی در فوتبال روز ایران را با فریاد «وامصیبتا» و تحسین فرهنگ دوران خود پاسخ می‌دهند.

سال‌هاست شنیده‌ایم که ستاره‌های قدیمی آموزگاران بی‌چون و چرای غیرت، تعصب، منش و اخلاق بوده‌اند؛ اما کمتر پیش آمده این گزاره‌ها به چالش کشیده شود. چه کسی می‌داند اگر در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ نیز چنین سرمایه عظیمی به فوتبال تزریق می‌شد، آیا همان قدیمی‌ها همچنان اینقدر «وفادار» باقی می‌ماندند؟ هنوز هم حکایت بازیکن قدیمی استقلال که با وعده توخالی یک قطعه زمین به پرسپولیس رفت و پس از خلف وعده مسئولان باشگاه دوباره آبی‌پوش شد، نقل محافل فوتبالی است! چه تضمینی وجود دارد که پول بیشتر، بر شدت چنین رفتارهایی نیفزاید؟ چه تضمینی هست اگر ۲۰ سال پیش هم این همه خبرنگار و رسانه و هوادار دوربین به دست دور فوتبال جمع بودند، حواشی ناخوشایند آن دوران به شکل گسترده‌تر و پررنگ‌تری ثبت نمی‌شد؟

به نظر می‌رسد بخش زیادی از این معصومیت تاریخی که به گذشته‌ها نسبت داده می‌شود، ناشی از فقر توجه رسانه‌ای به فوتبال در آن دوران و همچنین علاقه ذاتی بسیاری از ما به تطهیر گذشته است.